LABORATUVAR HİZMETLERİ ALANI

LABORATUVAR HİZMETLERİ ALANI 

A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ

Laboratuvar  Hizmetleri alanı, tarım ürünlerinin üretiminde verim ve kalite artışı, güvenli  ürün elde edilmesi ve hayvan sağlığına yönelik laboratuvar çalışmalarının  yürütüldüğü hizmet alanıdır. Laboratuvarlar dünya genelinde test ve kalibrasyon  hizmetleriyle birlikte her türlü kontrol ve değerlendirme çalışmalarının  yapıldığı kuruluşlar olarak tanımlanmaktadır.Ölçülmeyen ve değerlendirilmeyen bir ürünün kalitesini  kanıtlamak mümkün olmadığı için özellikle Avrupa Birliği'ne katılım sürecinde  olan ülkemizde laboratuvar hizmetleri giderek artan bir önem kazanmaktadır.  Laboratuvar çalışmalarından elde edilen sonuçlar dünya ticareti için de  geçerlidir. Günümüzde tüketicinin bilinçlenmesi, eğitim seviyesinin  yükselmesi, hizmet ve ürün kalitesinin artması ürünlerde kalite kontrole olan  ihtiyacı da artmıştır. Bu durum ise hem üretim aşamasında hem de piyasadaki  ürünler için laboratuvar analizlerine olan ihtiyacı artırmıştır. Daha önceleri  kamunun görevi gibi algılanan laboratuvar hizmetleri artık birçok işletmenin  bünyesinde yapılır hâle gelmiştir.Kamuda farklı kurum ve kuruluşlar, mevzuatla verilen görev  ve hizmetleri kendi bünyelerinde oluşturdukları laboratuvarlar aracılığı ile  yürütmektedir. Bugün itibariyle (üniversitelere ait laboratuvarlar ve klinik  analiz laboratuvarları hariç olmak üzere) toplam 781 kamu laboratuvarı mevcut  olup bu laboratuvarlarda çalışan personel sayısı 8.000'in üzerindedir. Kamu  laboratuvarlarının yasal çerçevesinin düzenlenmesi, yeniden yapılandırılması ve  etkin işleyen bir kamu laboratuvar sisteminin oluşturulması kapsamında  Türkiye´deki laboratuvarların durumu ve sorunları ile ilgili çalışmalar  sürdürülmektedir. Kamu laboratuvarlarının yeniden yapılanmasında temel hedef,  ülkemizde ulusal ve uluslararası düzeyde bütün ilgili tarafların ihtiyaçlarına  cevap verebilecek etkili ve verimli bir kamu laboratuvar sisteminin  oluşturulmasıdır. Toplam kalite yönetimi çalışmalarıyla laboratuvarlardaki  işlemlerin her basamağında, belirli kalite kurallarının uygun yapılıyor olması,  laboratuvarlar arasında farklı sonuçların alınmasının önüne geçecektir.  Laboratuvar sonuçlarının doğru ve güvenilir olabilmesi için bu alanda  standardizasyonun sağlanması gerekmektedir. Ayrıca istihdam alanlarının  uluslararası boyuta taşınabilmesi için akreditasyon çalışmalarına hız verilmesi  kaçınılmaz olmuştur.               Ürünlerin kalitesini belirleyen laboratuvar çalışmalarının  etkin ve Dünya Ticaret Örgütü standartlarında hizmet veren bir yapıya  kavuşturulması son derece önemlidir. İhracata ve ithalata yönelik ürünlerin  hemen hemen tamamına yakını için çeşitli laboratuvar analizlerine ihtiyaç  duyulmaktadır. Mevcut durumda bazı analizlerin yabancı ülke laboratuvarlarında  yaptırılması, ulusal kaynaklarımızın bu ülkelere gitmesine neden olmaktadır.  Laboratuvar hizmetlerinin etkinleştirilmesi ile bu kaynakların ülkemizde  kalması temin edilmiş olacaktır.Tarımsal üretimde gübre, ilaç, koruyucu madde vb. girdilerin  gereğinden fazla ya da az kullanıldığında üretimin düşük ve kalitesiz olması  yanında çevre, insan ve hayvan sağlığına verdiği zararların telafisinin  (bozulan toprakların ıslahı, kirlenen suların temizlenmesi, hayvan hastalıkları  salgınlarının önlenmesi gibi) çok pahalı ve bazı hâllerde olanaksız olduğu görülmektedir.  Laboratuvar analizlerine dayalı girdi kullanımının, ülke tarımına ve çiftçisine  yapılabilecek en önemli stratejik yatırım ve eğitim hizmeti olduğu  unutulmamalıdır.Güvenli ve kaliteli gıdaların üretilebilmesi için çiftlikten  sofraya kadar üretim aşamasında görev yapan meslek elemanının bilgi, beceri ve  yeterliklerinin artırılması gerekir. Bu alanda yapılacak çalışmalar ile Avrupa  Birliği normlarına ulaşılması hedeflenmektedir.

B. ALANIN ALTINDA  YER ALAN MESLEKLER

•   Tarım Laboratuvar  Teknisyenliği                   
•   Hayvan Sağlığı  Laboratuvar Teknisyenliği

TARIM LABORATUVAR TEKNİSYENİ
Tanımı
Tarım laboratuvar teknisyeni; her türlü bitkisel üretimle  ilgili verim ve kalitenin artırılması, sağlıklı ürün elde edilmesi ve ürün  türlerinin artırılmasına yönelik toprak, su, yaprak, gübre, bitkisel ürün  numunelerinin duyusal, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik analizlerini  laboratuvarda kendi başına ve belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve  becerisine sahip nitelikli kişidir.Sektörde bu elemanlar laborant ve laboratuvar teknisyeni  olarak bilinirler.

Görevleri  :

•    İş organizasyonu  yapmak,
•    Laboratuvar temel  işlemlerini yapmak,     
•    Mikrobiyolojik  temel işlemleri yapmak,   
•    Mikrobiyolojik  analizleri yapmak,             
•    Yem analizleri  yapmak,                
•    Toprak ve su  analizleri yapmak,          
•    Yaprak ve gübre  analizlerini yapmak,        
•    Bitkisel ürün  analizlerini yapmak,            
•    Mesleki gelişime  ilişkin faaliyetleri yürütmektir.

 HAYVAN SAĞLIĞI  LABORATUVAR TEKNİSYENİ
Tanımı Hayvan sağlığı laboratuvar teknisyeni; hayvan sağlığını  ilgilendiren bütün fiziksel, kimyasal, parazitolojik, biyokimyasal,  immünoserolojik ve mikrobiyolojik analizleri laboratuvarda kendi başına ve  belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir. Sektörde bu elemanlar laborant ve laboratuvar teknisyeni  olarak bilinirler.

Görevleri:      

•   İş organizasyonu  yapmak,
•   Laboratuvar temel  işlemlerini yapmak,
•  Mikrobiyolojik  temel işlemleri yapmak,
•  Mikrobiyolojik  analizleri yapmak,
•  Yem analizlerini  yapmak,
• Histolojik  incelemeler yapmak,
• İmmünoserolojik  incelemeler yapmak,
• Parazitolojik  incelemeler yapmak,
• Kan analizlerini  yapmak,
• İdrar analizlerini  yapmak,
•  Gaita analizlerini  yapmak,
•  Mesleki gelişime  ilişkin faaliyetleri yürütmektir.                                               

C. MESLEK  ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER

Tarım laboratuvar teknisyeni olmak isteyenlerin;

İş disiplinine  sahip,Laboratuvara ait  araç ve donanımların kullanımına özen gösteren,Laboratuvar  hizmetleri sektöründe çalışmasına engel herhangi bir bulaşıcı hastalığı ve/veya  hastalığın taşıyıcısı olmayan,  El ve parmaklarını  ustalıkla kullanabilen,                   El ve göz  koordinasyonunu sağlayabilen,Dikkatli ve  sorumluluk sahibi olan,İş güvenliğine  dikkat eden,Yaşam boyu öğrenme  isteği olan,Mesleki eğitim  almış kimseler olmaları gerekir. 
Hayvan sağlığı laboratuvar teknisyeni olmak isteyenlerin;

 İş disiplinine  sahip,Laboratuvara ait  araç ve donanımların kullanımına özen gösteren,Laboratuvar  hizmetleri sektöründe çalışmasına engel herhangi bir bulaşıcı hastalığı ve/veya  hastalığın taşıyıcısı olmayan,El ve parmaklarını  ustalıkla kullanabilen,                   Göz ve el  koordinasyonunu sağlayabilen, Dikkatli ve  sorumluluk sahibi olan,Kan, idrar ve  gaitadan etkilenmeyen, İş güvenliğine dikkat eden,Yaşam boyu öğrenme  isteği olan, Mesleki eğitim  almış kimseler olmaları gerekir.                               

D. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
                  Çalışma ortamı kapalı ve temizdir. İş, genel olarak ayakta  yapılır. İş başında mesleklerinin gerektirdiği özel kıyafetleri giyerler.  Laboratuvardaki aletleri, donanımları, kimyasal madde ve yardımcı maddeleri  kullanırlar. Çalışma esnasında dikkatli olmadıkları takdirde yanma,  tahriş, enfeksiyon kapma, elektrik çarpması ve kimyasal zehirlenmeleri gibi  kazalarla karşılaşabilirler. Meslek elemanları gıda, kimya ve ziraat mühendisleri,  kimyagerler, biyologlar, veterinerler ve tarım teknikerleriyle iş birliği  içerisinde çalışırlar.

E. İŞ BULMA İMKÂNLARI
                  Tarım laboratuvar teknisyenleri kamu ve özel sektöre ait  toprak, su, yaprak, yem, gübre analiz laboratuvarlarında ve toprak su  kaynakları ile tarımsal araştırma laboratuvarlarında iş imkânı  bulabilmektedirler. Hayvan sağlığı laboratuvar teknisyenleri, kamu ve özel  sektöre ait hayvan hastalıkları teşhisine yönelik laboratuvarlarda ve hayvan  hastalıkları araştırma laboratuvarlarında iş imkânı bulabilmektedirler. Ayrıca  iş yerlerinde belli bir süre çalışanlar laboratuvar sorumlusu  olabilmektedirler.    Tarım ve hayvancılık sektöründe gelişmiş teknolojilerden  yararlanarak üretim yapan işletmelerin çoğalması, çevre ve kalite bilincinin  artması Laboratuvar Hizmetleri alanında nitelikli ara eleman ihtiyacını sürekli  kılacaktır.              

F. EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI  

                 Lise öğrenimlerini bu alanda tamamlayan öğrenciler YKS'de başarılı  oldukları takdirde dört yıllık fakültelerin (lisans) ilgili bölümlerine  girebilecekleri gibi alanlarıyla ilgili bölüm tercih ettiklerinde ek puan alarak iki yıllık meslek  yüksekokullarına (ön lisans) da devam edebilirler. Meslek yüksekokullarını  başarıyla bitirenler, ÖSYM tarafından yapılan dikey geçiş sınavında başarılı  oldukları takdirde alanları ile ilgili dört yıllık fakültelerde de öğrenim  görebilirler.